Noclegi blisko Synagoga Izaaka Jakubowicza Kraków

Synagoga Izaaka Jakubowicza (Izaak Synagogue)

Synagoga Izaaka, również Synagoga Ajzyka – największa synagoga na Kazimierzu w Krakowie, znajdująca się na rogu ulic Kupa 18 i Izaaka.

Przez wiele lat uchodziła za najokazalszą i najbogatszą synagogę w mieście. Jej północna ściana przylega do dawnej synagogi Mizrachi.

Historia

Synagogę ufundował kupiec i przewodniczący kahału kazimierskiego Izaak Jakubowicz, po uprzednim otrzymaniu stosownego zezwolenia od króla Władysława IV z dnia 30 kwietnia 1638 roku. Według inskrypcji na ścianie synagogi myśl tej fundacji podsunęła mu żona Brajndla.

Budowa opóźniła się ze względu na sprzeciw prepozyta klasztoru kanoników regularnych laterańskich przy kościele Bożego Ciała, księdza Marcina Kłoczyńskiego, który argumentował swoją decyzję tym, iż bożnica będzie znajdowała się blisko chrześcijańskich domów, w związku z czym może zdarzyć się, iż kapłani niosąc wiatyk przejdą koło synagogi, co według niego byłoby wielce niestosowne. Jakubowicz w końcu jednak zdołał przekonać do swoich racji biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika i w 1644 roku nastąpiło uroczyste otwarcie bożnicy. Jej budowniczym był włoski architekt Giovanni Trevano. Inne źródła mówią również o Janie Laitnernie.

W 1656 roku, podczas potopu szwedzkiego synagogę obrabowano, a podczas zarazy z 1679 roku jej opiekunowie uciekli zabierając ze sobą cenne wyposażenie do synagogi w Opatowie, skąd już nie wróciło w całości. Pierwszą małą przebudowę przeprowadzono w XIX wieku, przenosząc główne wejście z południowej na zachodnią elewację. W 1924 roku przed wejściem dobudowano dwubiegowe schody z balustradami i centralnym gankiem arkadowym, przeznaczonym dla kobiet, które zaprojektował Zygmunt Prokesza. Obok dobudowano również mały budynek, w którym mieściła się ochronka dla głuchoniemych. Do 1939 roku przed synagogą znajdował się obszerny plac, na którym znajdowało się targowisko rybne.

Podczas II wojny światowej hitlerowcy doprowadzili do znacznej dewastacji wnętrza synagogi oraz bezpowrotnego przepadku jej cennego wyposażenia, w tym kutej altanowej bimy, która stała w centralnej części budynku. 5 grudnia 1939 roku hitlerowcy nakazali urzędnikowi gminy żydowskiej Maksymilianowi Redlichowi spalić zwoje Tory. Redlich odmówił, za co został rozstrzelany przed wejściem do bożnicy. Kilka miesięcy później w synagodze urządzono pracownię teatralną. W latach 1943-1944 jako malarz dekoracji pracował tu jawnie Tadeusz Kantor.

Po zakończeniu wojny w synagodze przez pewien czas mieściły się magazyny miejskie. W 1946 roku zniszczoną bożnicę planowano przebudować na świątynię Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego. W międzyczasie nad zniszczonym Aron ha-kodesz powieszono krzyż. Plany przerobienia synagogi na kościół spełzły na niczym, ze względu na protesty Kongregacji Wyznania Mojżeszowego w Krakowie, która starała się odzyskać synagogę.

W latach 50. XX wieku budynek przejął Związek Polskich Artystów Plastyków, który go wyremontował i urządził w nim pracownię rzeźbiarską, którą użytkowano do 1969 roku. W połowie lat 70. synagoga została opuszczona i stopniowo popadła w ruinę. W 1981 roku w synagodze wybuchł pożar, który spustoszył jej wnętrze. W 1989 roku bóżnica została zwrócona krakowskiej gminie żydowskiej.

W latach 1983-1996 przeprowadzono rozległe prace konserwatorskie i remontowe, podczas których odkryto bezcenną polichromię z XVII wieku, na którą składają się teksty modlitw, odmawianych podczas poszczególnych świąt oraz nazwiska fundatorów poszczególnych inskrypcji.

W 1997 roku synagoga została otwarta dla zwiedzających. Od tego czasu mieściło się w niej Centrum Edukacji Żydowskiej w ramach której był realizowany projekt "Synagoga Izaaka". Miał on za zadanie zbieranie pieniędzy na utrzymanie synagogi oraz rekonstrukcję obiektów m.in. odbudowę bimy. Ponadto w synagodze organizowane były liczne koncerty i spotkania o charakterze edukacyjnym, w tym pokaz archiwalnych filmów o przedwojennym życiu kazimierskich Żydów i ich zagładzie w latach II wojny światowej.

W czerwcu 2007 roku Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie wydzierżawiła synagogę grupie chasydzkiej Chabad-Lubavitch, która przystosowała ją dla celów kultowych. W jednym z mniejszych pomieszczeń otwarto sklep z produktami koszernymi.